| © Alessandro Grassani | Πρόγραμμα στήριξης αστέγων |
– Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ψυχική υγεία;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organization, 2007), η ψυχική υγεία δεν αφορά μόνο την απουσία κάποιας ψυχικής διαταραχής αλλά περιγράφει εκείνη την κατάσταση ευημερίας κατά την οποία το άτομο αντιλαμβάνεται και αξιοποιεί τις ικανότητές του, εργάζεται παραγωγικά και έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει τις καθημερινές προκλήσεις και να συνεισφέρει στην κοινότητά του.
Δεν είναι τυχαίο ότι έμφαση δίδεται στη λειτουργικότητα του ατόμου μέσα στα πλαίσια της κοινότητας, στην ιδιότητά του ως μέρος ενός συνόλου. Με τον τρόπο αυτό υπογραμμίζεται ότι το άτομο δε ζει μόνο του, αλλά σε ένα ευρύτερο κοινωνικό χώρο, υιοθετώντας πολλαπλούς κοινωνικούς ρόλους και όντας σε διαρκή αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους. Η ψυχική υγεία λοιπόν φαίνεται να εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το πως το ίδιο το άτομο αντιλαμβάνεται τη θέση του μέσα στον κοινωνικό ιστό καθώς και από το πώς σχετίζεται με τους άλλους.
– Η ψυχική υγεία σήμερα
Καθώς όλοι μας, αποτελούμε ενεργά μέλη του κοινωνικού ιστού, είναι αναμενόμενο οι δραματικές αλλαγές στα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα των τελευταίων ετών να έχουν επηρεάσει βαθύτατα όχι μόνο τον τρόπο ζωής μας αλλά και ορισμένες λιγότερο εμφανείς διεργασίες όπως είναι οι σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων αντιπροσωπευτικό δείγμα 4894 ατόμων του γενικού πληθυσμού (Scapinakis et al., BMC Psychiatry, 2013), ένα ποσοστό της τάξης του 14% παρουσιάζει κάποια μέτρια ή σοβαρή ψυχοπαθολογία, με τις γυναίκες να έχουν υψηλότερα ποσοστά από τους άνδρες. Η πιο συχνά εμφανιζόμενη ψυχική διαταραχή στην Ελλάδα είναι η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή ακολουθούμενη από τα καταθλιπτικά επεισόδια ενώ αυξημένο φαίνεται να είναι και το ποσοστό που αφορά την κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ουσιών (Scapinakis et al., BMC Psychiatry, 2013).
Σημαντική είναι και η αύξηση των αυτοκτονιών, χωρίς σε αυτές να συνυπολογίσουμε τις απόπειρες εκείνες οι οποίες δεν κατέληξαν σε θάνατο. Σύμφωνα με στοιχεία των 2 τελευταίων ετών από τη Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018 (http://www.klimaka.org.gr), ένα ποσοστό των καλούντων της τάξης του 20% ήταν άνεργοι ενώ ένα 16.4% ανέφερε οικονομικά προβλήματα ως το κύριο αίτιο της αυτοκτονικής συμπεριφοράς.
Θα ήταν λάθος αν υποστηρίζαμε ότι οι άνθρωποι νοσούν αποκλειστικά λόγω της κοινωνικοοικονομικής κρίσης, ωστόσο μια δύσκολη καθημερινότητα επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής και κατά συνέπεια την ψυχική υγεία και καθιστά το άτομο ευάλωτο. Την ίδια στιγμή η διαρκής μείωση των δομών και των πλαισίων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, έχουν σαν αποτέλεσμα τα άτομα ενώ επιθυμούν και χρειάζονται βοήθεια να βρίσκονται συχνά σε αδιέξοδο.
Οι Γιατροί του Κόσμου μέσα στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής δράσης τους, έχουν δημιουργήσει ένα δίκτυο επαγγελματιών ψυχικής υγείας, ψυχολόγων και ψυχιάτρων, οι οποίοι παρέχουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους σε όποιον το έχει ανάγκη. Με δράσεις που στοχεύουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (άστεγοι, χρήστες ουσιών) αλλά και με παροχή ψυχολογικής υποστήριξης και συμβουλευτικής στους επωφελούμενους των Ανοιχτών Πολυϊατρείων σε Αθήνα και Πέραμα, οι Γιατροί του Κόσμου προσπαθούν να καλύψουν τις σύνθετες ανάγκες όσων έχουν ανάγκη αλλά δεν έχουν πρόσβαση σε ανάλογες υπηρεσίες.
Μερικές φορές, ακόμα και το να ζεις είναι μια θαρραλέα πράξη είχε πει ο Σενέκας και σε αυτήν την προσπάθεια, οι Γιατροί του Κόσμου δε μπορούν παρά να είναι αρωγοί και σύμμαχοι.
