Από την 1η Νοεμβρίου 2022, το παρόν έγγραφο υποστηρίζεται από τους ακόλουθους οργανισμούς.
International Organisations: Global Climate and Health Alliance (GCHA), Health Care Without Harm, Clean Air Fund, Nurses Across the Borders, Health and Climate Network (HCN), University of the West Indies, YOUNGO Health Working Group, NCD Alliance, World Heart Federation, The George Institute for Global Health, Mentor Point Africa, International Pharmaceutical Students’ Federation, EuroHealthNet, International Network on Children’s Health, Environment & Safety (INCHES), Afrihealth Optonet Association (AHOA), International Society for Environmental Epidemiology (ISEE), International Society of Doctors for the Environment (ISDE), Youth Centre for Global Health Research, Center for Global Health Security and Diplomacy, Health in Harmony, Médecins du Monde.
National Organisations: Climate and Health Alliance (Australia), Canadian Association of Physicians for the Environment (CAPE), UK Health Alliance on Climate Change, Deutsche Allianz Klimawandel und Gesundheit (German Climate and Health Alliance), Armée de Jeunes Contre le Paludisme (Malaria Youth Army Champions; Democratic Republic of the Congo), Physicians Association for Nutrition South Africa (PAN-SA), Green Health Wales, Faculty of Public Health (United Kingdom), Association for the Promotion of Youth Leadership, Advocacy and Volunteerism (APYLAV; Cameroon), Canadian Medical Association (CMA), Health and Global Policy Institute (Japan), Climate & Health Program, University of Colorado School of Medicine (United States), Ukana West 2 Community Based Health Initiative (CBHI; Nigeria), Public Health Foundation of India, Planetary Health Hub NL (Netherlands), Boston College (United States), Our Lady of Perpetual Help Initiative (OLPHI; Nigeria), ISGlobal (Spain), Gesellschaft für Tropenpädiatrie & Internationale Kindergesundheit e.V (German Society for Tropical Paediatrics & International Child Health; GTP), Probha Aurora (Bangladesh), Deutschen Gesellschaft für Epidemiologie (German Association of Epidemiology; DGEpi), Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorzzganisaties in de Regio Nederland (Municipal Health Services and Regional Medicinal Aid Organisations; GGD GHOR; Netherlands).
Εισαγωγή
Η συμφωνία του Παρισιού αναγνωρίζει τη σχέση του δικαιώματος στην υγεία με τη δράση για το κλίμα. Μέχρι σήμερα, η ενσωμάτωση των θεμάτων υγείας στη χάραξη πολιτικής και στην εποπτεία μέσω της Σύμβασης – Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC)[1] ήταν ανεπαρκής, παρά τις προειδοποιήσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) για τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία από το 1990. Στην έκτη έκθεση αξιολόγησης που δημοσιεύθηκε το 2022, η IPCC περιγράφει τα επιστημονικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί “απειλή για την ανθρώπινη ευημερία” ως “αδιαμφισβήτητα “[2]. Πράγματι, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) αναγνωρίζει την κλιματική αλλαγή ως τη μεγαλύτερη απειλή για την υγεία του 21ου αιώνα[3]. Οι απειλές για την υγεία που σχετίζονται με το κλίμα προκαλούν ήδη εκατομμύρια θανάτους που μπορούν να αποφευχθούν ετησίως[4] , υπονομεύουν το δικαίωμα στην υγεία και σε ένα υγιές περιβάλλον και οδηγούν σε σοβαρές απώλειες παραγωγικότητας.
Η αποτυχία εφαρμογής της συμφωνίας του Παρισιού μέσω δράσης σε όλους τους τομείς θα έχει ως αποτέλεσμα καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία σε κάθε περιοχή του κόσμου[5]. Όπως περιγράφεται από την IPCC, η κλιματική αλλαγή έχει βαθύτατες άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία, οδηγώντας σε καύσωνες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα, μετάδοση ασθενειών που μεταδίδονται από διαβιβαστές και το νερό, επισιτιστική και υδατική ανασφάλεια, αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και δυσμενείς επιπτώσεις από μη μεταδοτικές ασθένειες όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Κατά το σενάριο διατήρησης της ισχύουσας κατάστασης , η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει πιθανότατα 83 εκατομμύρια σωρευτικούς θανάτους που σχετίζονται με τη θερμοκρασία μεταξύ 2020 και 2100[6]. Πολύ περισσότεροι θάνατοι θα προκύψουν από τις έμμεσες επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας. Οι προσπάθειες μετριασμού και προσαρμογής μπορούν να μειώσουν τις επιπτώσεις στην υγεία, αλλά οι απώλειες και οι ζημίες που σχετίζονται με την υγεία ως αποτέλεσμα ανεπαρκούς μετριασμού και προσαρμογής αυξάνονται.
Για να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες απειλές για την υγεία, απαιτείται προσαρμογή τόσο στον τομέα της υγείας όσο και σε άλλους τομείς. Ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης (συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, νοσοκομείων, κλινικών, κοινοτικών κέντρων υγείας, εγκαταστάσεων κοινωνικής φροντίδας και μεταφορών με ασθενοφόρα) είναι ένας από τους τρεις τομείς στους οποίους δίνεται συχνότερα προτεραιότητα για την προσαρμογή στις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές των μερών (NDCs)[7]. Ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης είναι ένας σημαντικός τομέας σε κάθε χώρα και μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη προόδου όσον αφορά τον μετριασμό (ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης συμβάλλει κατά 4-5% στις παγκόσμιες εκπομπές [8],[9] ) και την προσαρμογή. Στην COP26, και κατά τους μήνες που ακολούθησαν, 61 κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν για συστήματα υγείας ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή και 56 για βιώσιμα συστήματα υγείας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα (εκ των οποίων 22 δεσμεύτηκαν για συστήματα υγείας με μηδενικό ισοζύγιο)[10].
Η δράση για το κλίμα σε όλους τους τομείς μπορεί να αποφέρει συν-οφέλη για την υγεία: η μείωση των εκπομπών στον τομέα της ενέργειας βελτιώνει την ποιότητα του αέρα- τα πολυτροπικά συστήματα μεταφορών και οι πράσινες υποδομές βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα, υποστηρίζουν τη σωματική δραστηριότητα και μπορούν να αυξήσουν την ισότητα της κινητικότητας και την κοινωνική συνοχή και να μειώσουν το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας- και τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων και γεωργίας προστατεύουν και προωθούν την υγιεινή διατροφή[11]. Ο μετριασμός των επιπτώσεων στους τομείς της ενέργειας, των τροφίμων και της γεωργίας και των μεταφορών σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού θα μπορούσε να αποφύγει 1,18 εκατομμύρια, 5,86 εκατομμύρια και 1,15 εκατομμύρια θανάτους αντίστοιχα κάθε χρόνο έως το 2040 σε εννέα μόνο χώρες[12]. Αυτό οδηγεί σε μείωση της επιβάρυνσης των αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων, του διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων μορφών καρκίνου. Οι λύσεις που βασίζονται στη φύση προσφέρουν οφέλη για την ψυχική υγεία- τα μέτρα προσαρμογής στο νερό και την αποχέτευση εξασφαλίζουν ασφαλές πόσιμο νερό και υγιεινή- και τα ανθεκτικά κτίρια και πόλεις προστατεύουν την ασφάλεια όσων ζουν και εργάζονται σε αυτά. Συνολικά, οι δράσεις μετριασμού και προσαρμογής σε όλους τους τομείς αποτελούν βασικούς παράγοντες για τη διαμόρφωση της συνολικής υγείας των πληθυσμών.
Οι υγιείς πληθυσμοί, οι οποίοι μπορούν να εξασφαλιστούν με προσπάθειες μετριασμού και προσαρμογής σε όλους τους τομείς, είναι απαραίτητοι τόσο για την οικονομική παραγωγικότητα όσο και για τη συνολική ανθεκτικότητα στο κλίμα, καθώς είναι πιο πιθανό να αντέξουν και να ανακάμψουν από κλιματικές διαταραχές. Αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό ως ανθεκτικότητα στην υγεία.
Συνεπώς, η υγεία αποτελεί τόσο προϋπόθεση όσο και κρίσιμο δείκτη της δράσης για το κλίμα. Επιπλέον, η υγεία είναι ένας ισχυρός επιταχυντής της δράσης για το κλίμα: η διαμόρφωση και η παρακολούθηση της δράσης για το κλίμα από την άποψη της υγείας μπορεί να δημιουργήσει ευρεία υποστήριξη για φιλόδοξη δράση και να αποφέρει υψηλές οικονομικές αποδόσεις των επενδύσεων, όπως αναλύεται στη συνέχεια του παρόντος εγγράφου.
Η υγειονομική κοινότητα (συμπεριλαμβανομένου, ενδεικτικά, του προσωπικού παροχής υγειονομικής περίθαλψης από οικογενειακούς γιατρούς έως ειδικευμένους τριτοβάθμιους γιατρούς, διοικητικούς υπαλλήλους, επαγγελματίες δημόσιας υγείας και άλλους επαγγελματίες υγείας, συναφείς επαγγελματίες υγείας, εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών, ακαδημαϊκούς και προσωπικό επαγγελματικών ενώσεων υγείας και ιατρικών ΜΚΟ) διαθέτει εμπειρογνωμοσύνη για την ενσωμάτωση της υγείας στη χάραξη και την εφαρμογή της πολιτικής για το κλίμα, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη που περιγράφονται στο παρόν έγγραφο, και είναι έτοιμη να συνδράμει σε αυτά τα θέματα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η χρηματοδότηση της έρευνας για την ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων του κλίματος στην υγεία και τη δημιουργία νέων στοιχείων σχετικά με τα μέτρα που προσφέρουν τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία της υγείας (με τις σχετικές αυξημένες αποδόσεις των επενδύσεων) είναι ζωτικής σημασίας.
Ζητάμε επίσης να συμπεριληφθούν οι αυτόχθονες πληθυσμοί, οι γυναίκες, τα παιδιά και άλλες συχνά περιθωριοποιημένες και ευάλωτες στο κλίμα κοινότητες στη λήψη αποφάσεων για το κλίμα σε διεθνές, εθνικό και τοπικό επίπεδο.
Απώλεια και ζημία
Απώλεια και ζημία: συστάσεις σχετικά με τη χρηματοδότηση ζημιών και απωλειών
Εξασφάλιση της συζήτησης για τη χρηματοδότηση ζημιών και απωλειών ως ειδικό σημείο της ημερήσιας διάταξης στις μελλοντικές συνεδριάσεις του OHE για το κλίμα και των επικουρικών οργάνων και δημιουργία ενός μηχανισμού χρηματοδότησης ζημιών και απωλειών με νέα και πρόσθετη χρηματοδότηση.
- Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία περιλαμβάνουν τις ασθένειες που μεταδίδονται από φορείς και το νερό, τις επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, καθώς και τους τραυματισμούς, τις ασθένειες και τη θνησιμότητα που προκύπτουν από πυρκαγιές, ξηρασία, ακραία ζέστη, επισιτιστική ανασφάλεια, πλημμύρες, καταιγίδες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα[13]. Υπάρχουν επίσης πολλές λιγότερο ορατές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, όπως η αναγκαστική μετανάστευση και οι συγκρούσεις. Αυτές οι επιπτώσεις μπορούν με τη σειρά τους να συμβάλουν στην απώλεια μέσων διαβίωσης και στη μείωση της οικονομικής παραγωγικότητας σε ευρύτερη κλίμακα. Η μειωμένη εργασιακή ικανότητα λόγω της αυξανόμενης έκθεσης σε ακραία θερμότητα θα μειώνει όλο και περισσότερο το εισόδημα των φτωχών, ιδίως[14][15].
- Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, αν και ταξινομούνται ως μη οικονομικές απώλειες, έχουν εκτεταμένες οικονομικές επιπτώσεις για τα νοικοκυριά, τα συστήματα υγείας και ολόκληρες χώρες, παρέχοντας σαφή πρόσθετη αιτιολογία για την ανάγκη δημιουργίας ενός μηχανισμού χρηματοδότησης ζημιών και απωλειών.
- Μια χρηματοδοτική διευκόλυνση ζημιών και απωλειών μπορεί να εκταμιεύσει κεφάλαια για την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας όσων υφίστανται μη οικονομικές απώλειες, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στην υγεία, όπως η απώλεια ζωής και η ασθένεια. Προγράμματα κοινωνικής βοήθειας, όπως αυτά που θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν μέσω ενός μηχανισμού χρηματοδότησης ζημιών και απωλειών, έχουν συνδεθεί με την αύξηση της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας από πληθυσμούς με χαμηλό εισόδημα και ευάλωτους στην κλιματική αλλαγή πληθυσμούς[16].
Απώλεια και ζημία: συστάσεις σχετικά με το δίκτυο Σαντιάγο
Η λειτουργία του δικτύου Σαντιάγο θα πρέπει να περιλαμβάνει τεχνική καθοδήγηση για την αντιμετώπιση των ζημιών που σχετίζονται με την υγεία.
- Παρόλο που το δίκτυο του Σαντιάγο δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση των απωλειών και των ζημιών, η τεχνική βοήθεια για τις αναπτυσσόμενες χώρες-μέρη που αντιμετωπίζουν απώλειες και ζημίες είναι ωστόσο απαραίτητη. Αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει υποστήριξη για την ποσοτικοποίηση της έκτασης των απωλειών και ζημιών που σχετίζονται με την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής προσεγγίσεων για τον καταλογισμό των επιπτώσεων στην υγεία στην κλιματική αλλαγή, και κατευθυντήριες γραμμές για την έκτακτη αντιμετώπιση. Ο συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ των ομάδων αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης είναι σημαντική για την προστασία της υγείας.
- Η δημιουργία ενός συμβουλευτικού οργάνου για το δίκτυο του Σαντιάγο για τις απώλειες και τις ζημίες, το οποίο θα διασφαλίζει την εκπροσώπηση και τη συμμετοχικότητα, θα διευκολύνει τη λήψη ισχυρών αποφάσεων σχετικά με την παροχή τεχνικής βοήθειας με βάση τις ανάγκες.
Προσαρμογή
Προσαρμογή: συστάσεις σχετικά με τον Παγκόσμιο Στόχο για την Προσαρμογή
Ανάπτυξη υγειονομικών μετρήσεων για τη μέτρηση της προόδου προς τον Παγκόσμιο Στόχο για την Προσαρμογή
- Η υγεία και η ευημερία των πληθυσμών είναι αποτέλεσμα της δράσης για το κλίμα σε όλους τους τομείς και αποτελεί ζωτικό δείκτη προόδου. Εντωμεταξύ, οι υγιείς κοινωνίες αποτελούν βασικό πυλώνα της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή, καθώς είναι πιο ικανές να αντέξουν και να ανακάμψουν από κλιματικά σοκ και στρεσογόνους παράγοντες.
- Κατά την ανάπτυξη αυτών των μετρήσεων υγείας για τη μέτρηση της προόδου προς τον Παγκόσμιο Στόχο για την Προσαρμογή (GGA), θα είναι πολύτιμη η συνεργασία με σχετικούς τεχνικούς εμπειρογνώμονες από τον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένου του ΠΟΥ, άλλων οργανισμών του ΟΗΕ και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.
- Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις πιθανές μετρήσεις υγείας, ανατρέξτε στην παρούσα εισήγηση του ΠΟΥ και της Παγκόσμιας Συμμαχίας για το Κλίμα και την Υγεία (GCHA) σε συνεργασία με την Αντίστροφη Μέτρηση του Lancet. Εκτός από τα δεδομένα σχετικά με τους θανάτους, τις εισαγωγές σε επείγοντα περιστατικά και τις νοσηλείες, μπορεί να είναι σημαντικό να εξεταστούν δεδομένα πρωτοβάθμιας περίθαλψης και επιπτώσεις στην κοινότητα που δεν απαιτούν απαραίτητα νοσηλεία, όπως αυτές που σχετίζονται με τον υποσιτισμό.
Προσαρμογή: συστάσεις σχετικά με την απόφαση κάλυψης της COP27 και την εθνική δράση
Αύξηση των φιλοδοξιών προσαρμογής σε όλους τους τομείς και σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, με προσοχή στα συν-οφέλη για την υγεία
- Ο Παγκόσμιος Στόχος για την Προσαρμογή θα προωθηθεί με την προσοχή στην προσαρμογή υπό τοπική καθοδήγηση, αναγνωρίζοντας ότι η δράση προσαρμογής που σχεδιάζεται, διαχειρίζεται και αξιολογείται σε όσο το δυνατόν πιο τοπικό επίπεδο αποτελεί τη βάση για την αποτελεσματικότερη ενίσχυση της ανθεκτικότητας, την ενίσχυση της προσαρμοστικής ικανότητας και τη μείωση της τρωτότητας. Η μοναδική και αναγκαία συμβολή των τοπικών και αυτόχθονων πληθυσμών στην ηγεσία σε όλα τα στάδια του κύκλου προσαρμογής πρέπει να αναγνωριστεί και να αξιοποιηθεί.
- Εκτός από την προσαρμογή στον τομέα της υγείας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην υγεία, η προσαρμογή σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της γεωργίας, της αποχέτευσης, της ενέργειας και του αστικού σχεδιασμού, είναι απαραίτητη για τη διατροφή, την υγιεινή, το μαγείρεμα και τη θέρμανση και το ασφαλές περιβάλλον διαβίωσης, ενώ οι λύσεις που βασίζονται στη φύση προσφέρουν συν-οφέλη για την ψυχική υγεία. Η εφαρμογή μέτρων που προσφέρουν συν-οφέλη για την υγεία μπορεί να αυξήσει την απόδοση της επένδυσης.
- Απαιτείται διεθνής χρηματοδότηση για τη στήριξη της προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Συμπερίληψη της υγείας στα εθνικά σχέδια προσαρμογής και ανάπτυξη ειδικού εθνικού σχεδίου προσαρμογής για την υγεία
- Ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης είναι ένας από τους τρεις τομείς στους οποίους δίνεται συχνότερα προτεραιότητα για την προσαρμογή στα Εθνικά Καθοριμένες συνεισφορές (NDCs) των μερών[17] , μαζί με το νερό και τη γεωργία.
- Σε εθνικό επίπεδο, πολλά μέρη λαμβάνουν μέτρα για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Στο πλαίσιο του εθνικού υπουργείου Υγείας μπορούν επίσης να εκπονηθούν εθνικά σχέδια προσαρμογής για την υγεία (HNAPs), για τα οποία έχει δημοσιευθεί καθοδήγηση από τον ΠΟΥ[18] , ώστε να παρέχονται πρόσθετες λεπτομέρειες.
- Δεδομένης της τρωτότητας του τομέα της υγείας σε πολλές χώρες, μπορεί να είναι σκόπιμο να αναγνωριστούν και να προωθηθούν τα HNAPs ως συστατικό στοιχείο των εργασιών με πρωτοβουλία των μερών που ενσωματώνουν την προσαρμογή στο πλαίσιο της UNFCCC, παράλληλα με τα NDCs, τα εθνικά σχέδια προσαρμογής, τις ανακοινώσεις προσαρμογής (ADCOMs) και τα τομεακά σχέδια προσαρμογής για άλλους τομείς.
- Όπου είναι δυνατόν, η προσαρμογή στον τομέα της υγείας, όπως και σε άλλους τομείς, θα πρέπει να ενσωματωθεί με τον μετριασμό, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αντισταθμίσεις και οι ακούσιες αρνητικές συνέπειες.
Μετριασμός
Μετριασμός: συστάσεις σχετικά με το Πρόγραμμα Εργασιών Μετριασμού
Το Πρόγραμμα Εργασιών Μετριασμού (MWP) θα πρέπει να περιλαμβάνει μια τομεακή προσέγγιση για την παρακολούθηση της προόδου και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών
- Εκτός από το ρόλο του στην προσαρμογή, ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης (συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικά των νοσοκομείων, των κλινικών, των κοινοτικών κέντρων υγείας, των εγκαταστάσεων κοινωνικής φροντίδας και των μεταφορών με ασθενοφόρα) παράγει το 4-5% των παγκόσμιων εκπομπών[19][20] και μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό. Στην COP26, και κατά τους μήνες που ακολούθησαν, 56 κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν για βιώσιμα συστήματα υγείας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα (εκ των οποίων 22 δεσμεύτηκαν για συστήματα υγείας με μηδενικό ισοζύγιο)[21]. Η υλοποίηση αυτών των δεσμεύσεων θα επιταχυνθεί μέσω της ανταλλαγής ορθών πρακτικών μεταξύ των μερών και των περιφερειών.
Το MWP θα πρέπει να προωθήσει την εφαρμογή του Συμφώνου της Γλασκώβης, αναπτύσσοντας ένα χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων (και όχι μόνο του αμείωτου άνθρακα), ως επιτακτική ανάγκη για τη δημόσια υγεία, καθώς και τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων.
- Η καύση ορυκτών καυσίμων αποτελεί κύριο παράγοντα ατμοσφαιρικής ρύπανσης- η εξόρυξη και η επεξεργασία απειλούν επίσης την υγεία[22]. Αυτό περιλαμβάνει τον άνθρακα, αλλά και το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Όπως και για τον άνθρακα και το πετρέλαιο, η εξόρυξη και η καύση του φυσικού αερίου έχουν επίσης επιπτώσεις στην υγεία[23]: το φυσικό αέριο δεν πρέπει να θεωρείται καύσιμο-γέφυρα.
- Οι βραχύβιοι κλιματικοί ρύποι (SLCPs[24]) που απελευθερώνονται κατά την εξόρυξη, τη μεταφορά και την καύση ορυκτών καυσίμων παρουσιάζουν ιδιαίτερους κινδύνους για τη δημόσια υγεία και το κλίμα. Ο μαύρος άνθρακας και το τροποσφαιρικό όζον είναι ατμοσφαιρικοί ρύποι που βλάπτουν την υγεία, ενώ το μεθάνιο είναι πρόδρομος του τελευταίου και ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, με 20ετές δυναμικό θέρμανσης του πλανήτη 84-86 φορές ισχυρότερο από το CO2 και 100ετές δυναμικό θέρμανσης του πλανήτη 28-34 φορές ισχυρότερο από το CO2[25],[26],[27].
- Μόνο η βελτίωση της ποιότητας του αέρα που θα προκύψει από τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων θα έσωζε 3,6 εκατομμύρια ζωές ετησίως[28]. Η βελτίωση της ποιότητας του αέρα θα μειώσει την ατμοσφαιρική ρύπανση που σχετίζεται με ασθένειες όπως οι αναπνευστικές παθήσεις, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένοι καρκίνοι, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να μειώσουν το κόστος του συστήματος υγείας και να αυξήσουν την οικονομική παραγωγικότητα.
- Τα κονδύλια από τις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων θα πρέπει να ανακατευθυνθούν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στρατηγικές ενεργειακής απόδοσης και προστασία των κοινοτήτων που κινδυνεύουν ιδιαίτερα από τις κλιματικές επιπτώσεις.
- Απαιτείται μια δίκαιη μετάβαση για την προστασία τόσο της υγείας όσο και της ισότητας[29]. Η πρόσβαση σε αξιόπιστη και οικονομικά προσιτή ενέργεια, καθώς και στο εισόδημα, πρέπει να διατηρηθεί για όλους τους πληθυσμούς.
- Οι ανεπτυγμένες χώρες-μέρη θα πρέπει να πρωτοστατήσουν στη σταδιακή κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων, σύμφωνα με την αρχή των κοινών αλλά διαφοροποιημένων ευθυνών και των αντίστοιχων δυνατοτήτων, και θα πρέπει επίσης να παράσχουν επαρκή στήριξη στις αναπτυσσόμενες χώρες-μέρη για να διευκολύνουν αυτή τη μετάβαση.
- Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ένας ορισμός για τις “αναποτελεσματικές” επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων.
- Σε μια επισκόπηση 84 χωρών, 65 παρείχαν καθαρή επιδότηση στα ορυκτά καύσιμα το 2018. Σε πολλές περιπτώσεις, οι επιδοτήσεις ισοδυναμούσαν με σημαντικά ποσοστά του εθνικού προϋπολογισμού υγείας[30]. Εν τω μεταξύ, το 2014, οι κυβερνήσεις της G20 κατέβαλαν 444 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις σε εταιρείες ορυκτών καυσίμων, αλλά η χρήση ορυκτών καυσίμων είχε ως αποτέλεσμα εκτιμώμενο κόστος υγείας τουλάχιστον εξαπλάσιο αυτού του ποσού: 2,76 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ[31].
Μετριασμός: συστάσεις σχετικά με την απόφαση κάλυψης της COP27 και την εθνική δράση
Υποβολή Εθνικά Καθορισμένων Συνεισφορών με βάση τη συμφωνία του Παρισιού έως το τέλος του 2022, σύμφωνα με την παράγραφο 29 του 1.CMA/3, και παρακολούθηση της ταχείας εφαρμογής. Η αύξηση της φιλοδοξίας μετριασμού και η κάλυψη του χάσματος εκπομπών αποτρέπει τις επιπτώσεις στην υγεία, ενώ οι πραγματικές μειώσεις των εκπομπών προσφέρουν επίσης συν-οφέλη για την υγεία.
- Οι 6ες εκθέσεις αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) έδειξαν ότι το παράθυρο ευκαιρίας για να παραμείνουμε εντός του στόχου της θερμοκρασίας του 1,5°C κλείνει γρήγορα. Η αποτυχία μετριασμού της κλιματικής αλλαγής αυξάνει τον κίνδυνο καταστροφικών επιπτώσεων στην υγεία σε κάθε περιοχή του κόσμου. Όπως περιγράφεται από την IPCC, η κλιματική αλλαγή έχει βαθιές άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία, οδηγώντας σε καύσωνες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα, στη μετάδοση ασθενειών που μεταδίδονται με διαβιβαστές και το νερό, στην επισιτιστική και υδατική ανασφάλεια και σε αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία[32].
- Επιπλέον, η δράση για το κλίμα μπορεί να αποφέρει παράπλευρα οφέλη για την υγεία: η μείωση των εκπομπών στον τομέα της ενέργειας βελτιώνει την ποιότητα του αέρα- τα συστήματα πολυτροπικών μεταφορών βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα, υποστηρίζουν τη σωματική δραστηριότητα και μπορούν να αυξήσουν την ισότητα των μεταφορών- και τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων και γεωργίας προστατεύουν και προάγουν τη διατροφή[33],[34]. Οι βελτιώσεις αυτές οδηγούν σε μείωση της επιβάρυνσης από αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2 και ορισμένες μορφές καρκίνου. Εν τω μεταξύ, οι λύσεις που βασίζονται στη φύση προσφέρουν οφέλη για την ψυχική υγεία- και τα ανθεκτικά συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης εξασφαλίζουν ασφαλές πόσιμο νερό και υγιεινή, αποτρέποντας τη μετάδοση ασθενειών που μεταδίδονται από το νερό, όπως ο τύφος και η χολέρα.
- Τα συν-οφέλη για την υγεία μπορούν να προσφέρουν υψηλές οικονομικές αποδόσεις – στην Κίνα και την Ινδία, το κόστος της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα μπορούσε να αντισταθμιστεί μόνο με τα συν-οφέλη για την υγεία, με παρόμοια, σχετιζόμενη με την υγεία, μερική αντιστάθμιση του κόστους στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δυτική Ευρώπη[35]. Συνολικά, σε σύγκριση με τη συνέχιση ενός συστήματος βασισμένου στα ορυκτά καύσιμα, η ταχεία μετάβαση στην πράσινη ενέργεια είναι πιθανό να οδηγήσει σε καθαρή εξοικονόμηση τρισεκατομμυρίων δολαρίων[36].
- Οι καθαρές μηδενικές εκπομπές που εξαρτώνται από τη χρήση βιοενέργειας με δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (BECCS) – εάν επιτευχθεί – δεν θα αποφέρει τα ίδια συν-οφέλη για την υγεία που συνδέονται με τις πραγματικές μειώσεις των εκπομπών που περιγράφονται εδώ, ούτε τις σχετικές αποδόσεις των επενδύσεων.
- Τα εργαλεία CaRBonH[37] και HEAT[38] του ΠΟΥ, η πλατφόρμα ανάλυσης χαμηλών εκπομπών (LEAP)[39] του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος της Στοκχόλμης και το μοντέλο GAINS[40] του Διεθνούς Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συστημάτων (IIASA) επιτρέπουν την ποσοτικοποίηση των συμφεροντολογικών αποτελεσμάτων για τη δημόσια υγεία και την οικονομία από τις δράσεις μετριασμού και παρέχουν ανεκτίμητα δεδομένα τόσο για τις εθνικές όσο και για τις διεθνείς προσπάθειες παρακολούθησης της δημόσιας υγείας και του κλίματος. Αρκετά μέρη διεξάγουν επί του παρόντος εκτιμήσεις του συν-οφέλους στην υγεία για τα NDC ή/και τους τομεακούς στόχους μετριασμού τους.
Ενσωμάτωση των προβληματισμών για την υγεία στις μελλοντικές εργασίες των μερών σχετικά με τον μετριασμό, συμπεριλαμβανομένων των NDCs, των μακροπρόθεσμων στρατηγικών, των εθνικών σχεδίων μετριασμού και των τομεακών σχεδίων δράσης.
- Οι περισσότερες από τις πρόσφατα υποβληθήσσες Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές αντικατοπτρίζουν σε κάποιο βαθμό τις συνδέσεις υγείας και κλίματος – το 90% των 94 επικαιροποιημένων ή ενισχυμένων NDCs πριν από την COP26 περιλάμβαναν την υγεία[41]. Η υγεία συμπεριλήφθηκε κυρίως σε σχέση με την προσαρμογή και τις επιπτώσεις στην υγεία, ακολουθούμενη από τα συν-οφέλη του μετριασμού για την υγεία. Λίγες NDCs περιλάμβαναν οικονομικές διατάξεις ή οικονομικές εκτιμήσεις σχετικά με την υγεία, ενώ οι αναφορές στις συνδέσεις υγείας και κλίματος σπάνια συνοδεύονται από στόχους για ανάλογες μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
- Εκτός από τα φιλόδοξα NDCs που τηρούν τον στόχο του 1,5°C, όλα τα μέρη πρέπει να αναπτύξουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές. Μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου 2022, 53 χώρες έχουν υποβάλει τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές τους[42]. Από τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές που αναλύθηκαν πριν από την COP26, το 94% περιλαμβάνει αντίστοιχα ζητήματα υγείας[43] , αλλά οι εργασίες για την επίτευξη των στόχων που περιγράφονται στις μακροπρόθεσμες στρατηγικές βρίσκονται στα πρώτα στάδια.
- Όλα τα μέρη θα πρέπει να αναπτύξουν σαφή και διαφανή συστήματα παρακολούθησης και μάθησης για την παρακολούθηση της εφαρμογής των NDCs και των μακροπρόθεσμων στρατηγικών.
Αντανακλώντας τις διασυνδέσεις μεταξύ μετριασμού και υγείας, προτείνουμε την ακόλουθη διατύπωση για να συμπεριληφθεί στην απόφαση κάλυψης της COP27 ή/και στα κείμενα σχετικά με το πρόγραμμα εργασίας για τον μετριασμό:
“Αναγνωρίζουμε ότι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σύμφωνα με το στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για τη θερμοκρασία θα μειώσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία και θα αποφέρει επιπλέον οφέλη για την υγεία, όπως καθαρό αέρα, υγιεινή βιώσιμη διατροφή και αυξημένη σωματική δραστηριότητα”[44],[45]
Οικονομικά
Οικονομικά: συστάσεις σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για τα οικονομικά στην COP27
Επίτευξη του στόχου των 100 δισ. δολαρίων ΗΠΑ και εξασφάλιση υψηλών φιλοδοξιών για τον νέο συλλογικό ποσοτικό στόχο (NCQG)
- Όπως αναφέρεται στις συστάσεις για τον μετριασμό και την προσαρμογή, τόσο ο μετριασμός του κλίματος όσο και η προσαρμογή είναι ουσιώδεις για την υγεία των πληθυσμών.
- Στην COP26, 39 κυβερνήσεις και δημόσια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεσμεύτηκαν να τερματίσουν τη διεθνή χρηματοδότηση των ορυκτών καυσίμων έως το τέλος του 2022 και να στρέψουν τη χρηματοδότηση αυτή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εάν εφαρμοστεί πλήρως, αυτό θα μπορούσε να μετατοπίσει 28 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε διεθνή δημόσια χρηματοδότηση για ορυκτά καύσιμα προς μια καθαρή και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση κάθε χρόνο[46]. Η προώθηση αυτής της ατζέντας στην COP27, τόσο όσον αφορά τους νέους υπογράφοντες τη δήλωση της Γλασκώβης όσο και την προοδευτική φιλοδοξία και εφαρμογή, θα προσφέρει οφέλη τόσο για το κλίμα όσο και για την υγεία.
- Τα έσοδα από τη φορολόγηση του άνθρακα (σε επίπεδο που να λαμβάνει υπόψη το πραγματικό κόστος, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στην υγεία[47] ), καθώς και οι εισφορές επί των κερδών των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, οι εισφορές στη ναυτιλία και τις αερομεταφορές και οι εισφορές από μηχανισμούς που βασίζονται στην αγορά – θα πρέπει να επαναχρησιμοποιηθούν για να εξασφαλιστεί επαρκής διεθνής χρηματοδότηση του κλίματος.
- Στην COP26, και κατά τους μήνες που ακολούθησαν, 61 κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν για την ανθεκτικότητα στο κλίμα και 56 κυβερνήσεις για βιώσιμα συστήματα υγείας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα[48] , αλλά απαιτείται επειγόντως χρηματοδότηση για να διασφαλιστεί ότι οι δεσμεύσεις αυτές μπορούν να υλοποιηθούν, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ενώ η πλειονότητα των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα του ΠΟΥ έχουν αναπτύξει πολιτικές και σχέδια προσαρμογής στην υγεία, το 70% αυτών ανέφερε ότι η χρηματοδότηση αποτελούσε σημαντικό εμπόδιο για την εφαρμογή τους[49].
Κλείσιμο του χρηματοδοτικού κενού για την προσαρμογή στην υγεία και συμπερίληψη ενός υποστόχου για τη χρηματοδότηση της προσαρμογής στην υγεία
- Στην COP26, τα μέρη συμφώνησαν στην ανάγκη να διπλασιαστεί το ποσό της χρηματοδότησης για την κλιματική αλλαγή που θα κατευθυνθεί στην προσαρμογή το 2019 έως το 2025. Στη COP27, τα μέρη πρέπει να αναπτύξουν ένα σαφές σχέδιο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει τομεακούς στόχους χρηματοδότησης της προσαρμογής για ευάλωτους και υποχρηματοδοτούμενους τομείς, όπως η υγεία, τα τρόφιμα και η γεωργία, καθώς και το νερό και η αποχέτευση. Αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα διαφανές σχέδιο εφαρμογής που θα δείχνει την πρόοδο προς τον στόχο διπλασιασμού του 2025.
- Η υγεία είναι ένας από τους τρεις τομείς στους οποίους δίνεται συχνότερα προτεραιότητα για την προσαρμογή στις Εθνικά Καθορισμένες συνεισφορές των μερών[50] , αλλά δεν έχει λάβει την προσοχή ή τη χρηματοδότηση που απαιτείται. Μεταξύ 2018 και 2020, μόλις το 0,3% (14,0 εκατ. δολάρια) της πολυμερούς χρηματοδότησης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή κατευθύνθηκε ειδικά στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.
- Η διαπίστευση του ΠΟΥ στο Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα θα επιτρέψει την ενσωμάτωση και τη στόχευση της χρηματοδότησης που απαιτείται για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του τομέα της υγείας και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων για τις ευάλωτες κοινότητες.
Προτεραιότητα στις παρεμβάσεις με (συν)οφέλη για την υγεία
- Εκτός από τη χρηματοδότηση έργων ειδικά για τον τομέα της υγείας, η διάθεση της χρηματοδότησης για το κλίμα σε μέτρα μετριασμού και προσαρμογής σε άλλους τομείς που προσφέρουν συν-οφέλη για την υγεία μπορεί να αποφέρει υψηλές οικονομικές αποδόσεις. Στην Κίνα και την Ινδία, το κόστος της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα μπορούσε να αντισταθμιστεί μόνο με τα συν-οφέλη για την υγεία, με μερική αντιστάθμιση στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δυτική Ευρώπη[51].
- Είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της δράσης για το κλίμα για τη δημόσια υγεία. Η χρηματοδότηση θα πρέπει να περιλαμβάνει πόρους για την αξιολόγηση των επιπτώσεων των έργων και την κατάλληλη για το πλαίσιο κλιμάκωση των ορθών πρακτικών. Θα πρέπει να καταρτιστεί μια συλλογή επιτυχημένων παρεμβάσεων, με την εφαρμογή να καθοδηγείται από τον τοπικό σχεδιασμό, ώστε να διασφαλίζεται το όφελος για τις τοπικές κοινότητες.
Ενίσχυση της υποβολής εκθέσεων και της παρακολούθησης για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική κατανομή της χρηματοδότησης για το κλίμα
- Απαιτείται βελτίωση της υποβολής εκθέσεων και της παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένης της τυποποιημένης υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία του πληθυσμού από τις απαντήσεις στη χρηματοδότηση του κλίματος. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η λογοδοσία κατά την εκταμίευση των κονδυλίων.
[1] IPCC, 1990. Working Group II First Assessment Report: Impacts Assessment of Climate Change
[2] IPCC, 2022. AR6 Working Group II Summary for Policy Makers
[3] World Health Organization, 2019. COP24 Special Report on Health and Climate Change
[4] IPCC, 2022. AR6 Working Group II Report
[5] IPCC, 2022. AR6 Working Group II Report
[6] Bressler, 2021. The mortality cost of carbon
[7] World Health Organization, 2021. 2021 WHO Health and Climate Change Survey Report
[8] Romanello et al, 2021. The 2021 report of the Lancet Countdown on health and climate change: code red for a healthy future
[9] Health Care Without Harm, 2019. Health Care’s Climate Footprint
[10] World Health Organization, 2022. COP26 Health Commitments, accessed 11 October 2022
[11] Negev et al, 2022. Barriers and Enablers for Integrating Public Health Cobenefits in Urban Climate Policy
[12] Hamilton et al, 2021. The public health implications of the Paris Agreement
[13] IPCC, 2022. AR6 Working Group II Report
[14] Andrews et al, 2018. Implications for workability and survivability in populations exposed to extreme heat under climate change: a modelling study
[15] Romanello et al, 2021. The 2021 report of the Lancet Countdown on health and climate change: code red for a healthy future
[16] Aleksandrova & Costella, 2021. Reaching the poorest and most vulnerable: addressing loss and damage through social protection
[17] World Health Organization, 2021. 2021 WHO Health and Climate Change Survey Report
[18] World Health Organization, 2021. Quality Criteria for Health National Adaptation Plans
[19] Romanello et al, 2021. The 2021 report of the Lancet Countdown on health and climate change: code red for a healthy future
[20] Health Care Without Harm, 2019. Health Care’s Climate Footprint
[21] World Health Organization, 2022. COP26 Health Commitments, accessed 11 October 2022
[22] Global Climate and Health Alliance, 2022. Cradle to grave: The health harms of fossil fuel dependence and the case for a just phase-out
[23] Global Climate and Health Alliance, 2022. Cradle to grave: The health harms of fossil fuel dependence and the case for a just phase-out
[24] Short-lived climate pollutants including black carbon, methane, tropospheric ozone, and hydrofluorocarbons are the most important contributors to the man-made global greenhouse effect after carbon dioxide, responsible for up to 45% of current global warming
[25] Global Climate and Health Alliance, 2022. Cradle to grave: The health harms of fossil fuel dependence and the case for a just phase-out
[26] Climate and Clean Air Coalition, n.d. Short-Lived Climate Pollutants (SLCPs)
[27] UNECE, n.d. The Challenge
[28] Lelieveld et al, 2019. Effects of fossil fuel and total anthropogenic emission removal on public health and climate
[29] Health and Climate Network, 2022. A Just Energy Transition for a healthy fossil fuel free world
[30] Romanello et al, 2021. The 2021 report of the Lancet Countdown on health and climate change: code red for a healthy future
[31] Gordeljevic & Jensen, 2017. Hidden Price Tags: how ending fossil fuel subsidies would benefit our health
[32] IPCC, 2022. AR6 Working Group II Report, Chapter 7
[33] The IPCC Working Group III Report chapter on agriculture addresses sustainable healthy diets in section 7.4.5.1. It notes that the term ‘Sustainable healthy diets’ refers to dietary patterns that ‘promote all dimensions of individuals’ health and wellbeing; have low environmental pressure and impact; are accessible, affordable, safe and equitable; and are culturally acceptable’. In addition to climate mitigation gains, a transition towards more plant-based consumption and reduced consumption of animal-based foods, particularly from ruminant animals, could reduce pressure on forests and land used for feed, support the preservation of biodiversity and planetary health
[34] Hamilton et al, 2021. The public health implications of the Paris Agreement
[35] Markandya et al, 2018. Health co-benefits from air pollution and mitigation costs of the Paris Agreement: a modelling study
[36] Way, 2022. Empirically grounded technology forecasts and the energy transition
[37] World Health Organization Regional Office for Europe, 2018. Carbon Reduction Benefits on Health
[38] World Health Organization Regional Office for Europe, 2017. Health economic assessment tool (HEAT) for walking and for cycling
[39] Stockholm Environment Institute, 2018. Low Emissions Analysis Platform
[40] International Institute for Applied Systems Analysis, 2021. The GAINS Model
[41] Global Climate and Health Alliance, 2021. Healthy NDC Scorecard
[42] UNFCCC. Long-term strategies portal
[43] Wyns & Beagley, 2021. COP26 and beyond: long-term climate strategies are key to safeguard health and equity
[44] IPCC, 2022. AR6 Working Group II Report, Chapter 7
[45] Hamilton et al, 2021. The public health implications of the Paris Agreement
[46] IISD, 2022. Report: Countries could shift almost USD 28 billion/year from fossil fuels to jump-start the energy transition—if they follow through on their pledges
[47] According to Bressler, 2021, one excess death globally is estimated to occur between 2020-2100 for every 4,434 metric tons of carbon dioxide emitted in 2020 (equivalent to the lifetime emissions of 3.5 average Americans) Many more deaths will result from indirect impacts of temperature rise. Taking this directly temperature-driven mortality into account, the social cost of carbon stands at $258 per metric ton of 2020 emissions.
[48] World Health Organization, 2022. COP26 Health Commitments. Accessed 11 October 2022
[49] World Health Organization, 2021. 2021 WHO Health and Climate Change Survey Report
[50] World Health Organization, 2021. 2021 WHO Health and Climate Change Survey Report
[51] Markandya et al, 2018. Health co-benefits from air pollution and mitigation costs of the Paris Agreement: a modelling study
