Οι αφρικανικές χώρες με μέτρα εξαίρεσης πληρωμών μείωσαν τη μητρική και βρεφική θνησιμότητα
Πριν από τη συνδιάσκεψη κορυφής των G20, που έγινε πριν μερικές μέρες στις Κάννες, επιμείναμε στην ανάγκη να υιοθετήσουμε και να χρηματοδοτήσουμε πολιτικές κοινωνικής προστασίας και δωρεάν πρόσβαση στα συστήματα υγείας για τα πιο ευάλωτα άτομα στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Τα όρια χρηματοδότησης δημιουργούν σημαντικά εμπόδια για την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας στις φτωχές χώρες. Διάφορα στοιχεία αποδεικνύουν ότι όταν αυτά τα εμπόδια ξεπερνιούνται, αυξάνεται η χρήση ιατρικών υπηρεσιών και μειώνεται η θνησιμότητα των μητέρων και των βρεφών.
Γι’αυτό διεκδικούμε υποστηρίξη σε καινούριους τρόπους χρηματοδότησης όπως το ταμείο χρηματοδότησης που έχει εκκινήσει από την Alianza Tasa Robin Hood, της οποίας οι (ισπανοί) Γιατροί του κόσμου είμαστε μέρος.
Σε πολλές χώρες το να αρρωστήσει κάποιος μπορεί να έχει συνέπειες τόσο σοβαρές όσο ένας προσωπικός ”γολγοθάς”. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο για πάνω από 100.000 ανθρώπους από εκείνους που χτυπιούνται από τη φτώχεια, ευθύνονται τα έξοδα που πρέπει να αντιμετωπίσουν για να έχουν ιατρική φροντίδα και εκατοντάδες ακόμη παραιτούνται από τη θεραπεία τους λόγω έλλειψης χρημάτων. Η υποχρέωση πληρωμής για την ιατρική βοήθεια είναι ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στην πρόσβαση στην υγεία. Στην Αφρική, μόλις το 10% του πληθυσμού μπορεί να έχει ιατρική κάλυψη. Για να διευρυνθεί αυτή η κάλυψη, ειδικότερα στους πιο ευάλωτους, μερικά αφρικανικά κράτη έχουν υιοθετήσει μέτρα για να διευκολύνουν τη δωρεάν ιατρική φροντίδα. Τέτοια περίπτωση είναι ο Νίγηρας, όπου το 2005 πάρθηκαν μέτρα για τις εγκύους και τα παιδιά κάτω των 5 ετών. Επίσης, στη Σιέρα Λεόνε, στο Μάλι και στην Μπουρκίνα Φάσο έχουν παρθεί παρόμοια μέτρα τελευταία, κάνοντας τα επίπεδα θνησιμότητας στις μητέρες και στα βρέφη να πέσουν, αποδεικνύοντας την επίδραση που μπορούν να έχουν τέτοια μέτρα στον άπορο πληθυσμό.
Η περίπτωση του Νίγηρα
Από το 2005, ο Νίγηρας, μία από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, εισήγαγε το μέτρο εξαίρεσης πληρωμής για τις εγκύους και τα παιδιά κάτω των 5 ετών. Αυτή η πολιτική είχε σημαντικά αποτελέσματα στη χρήση των υπηρεσιών υγείας. Έτσι, το 85% των εγκύων πλέον απολαμβάνει τη συνέχιση της εγκυμοσύνης, σε σύγκριση με το 40% που ήταν το 2005.
Η ελεύθερη πρόσβαση στην υγεία για τα παιδιά κάτω των 5 ετών έχει επίσης συμβάλλει στην πρώιμη θεραπεία για ασθένειες που οδηγούν στη βρεφική θνησιμότητα. Για παράδειγμα, από το 2006, οι περιπτώσεις διάγνωσης της διάρροιας τετραπλασιάστηκαν και η ανοσοποιητική κάλυψη για την ιλαρά σε βρέφη 12 με 23 μηνών αυξήθηκε από 47% σε 65,6%.
Πριν από αυτή την πρωτοβουλία, η πρόσκρουση στα κόστη είχε δραματικές συέπειες. ”Για να μεταφέρουν ένα παιδί, οι γονείς του έπρεπε να βρουν ένα πρόβατο, να το πουλήσουν και να πληρώσουν για τη μεταφορά του γιου τους. Πολλές φορές, πριν ακόμη καταφέρει η οικογένεια να αποκτήσει τα χρήματα, το παιδί είχε πεθάνει”, εξηγεί ο Hamsatou Gobi, υπεύθυνος ενός κέντρου υγείας.
Οι πρόσφατες εκτιμήσεις για τη βρεφική θνησιμότητα σύμφωνα με τη UNICEF και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας υπογράμμισαν τις εξελίξεις του Νίγηρα, όντας μία από τις χώρες όπου μειώθηκαν τα ποσοστά θνησιμότητας στα παιδιά κάτω των 5 ετών (από 311 στα 1.000 που γεννιούνταν ζωντανά το 1995 έφτασαν τα 143 στα 1.000 το 2010).
Παρ’όλες τις πρωτοβουλίες όπως αυτή του Νίγηρα και άλλων χωρών της περιοχής απέχουν ακόμη από το να σταθεροποιήσουν την επιβιωσιμότητα τους. Η έλλειψη χρηματοδότησης και διεθνούς βοήθειας απειλεί να αποδυναμώσει και αυτά τα λιγοστά που έχουν επιτευχθεί σε κοινωνικό επίπεδο. Πάνω από το 42% των παγκοσμίων εξόδων για την υγεία στο Νίγηρα είναι πληρωμένα από τους ίδιους τους χρήστες, πολύ παραπάνω από τη πρόταση του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όσον αφορά στο να μην υπερβαίνουν οι άμεσες πληρωμές το 15 – 20%.
Η πολιτική της εξαίρεσης πληρωμής στο Νίγηρα δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Άλλα αφρικανικά κράτη της περιοχής της Σαχάρας έχουν ξεκινήσει να εφαρμόζουν πρωτοβουλίες για να εξαφανίσουν ή να μειώσουν τα χρηματοδοτικά εμπόδια που περιορίζουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας για τον πληθυσμό.
Η Σιέρα Λεόνε βελτιώνει τα στοιχεία της
Στη Σιέρα Λεόνε, από την περασμένη χρονιά, η κυβέρνηση έχει εκκινήσει την υλοποιήση της πρωτοβουλίας ”Free Health Care Policy” για να διευκολύνει τη δωρεάν ιατρική φροντίδα για τα παιδιά κάτω των 5 ετών, τις εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες. Σε αυτή τη χώρα με έναν από τους χειρότερους δείκτες υγείας παγκοσμίως, μία επίσκεψη στο γιατρό μπορεί να θεωρηθεί ισοδύναμη με το μέσο ατομικό μηνιαίο εισόδημα.
Στο δεύτερο τρίμηνο του 2010, σύμφωνα με μετρήσεις του FHCP, υπήρξε μία αύξηση 150% στις ιατρικές επισκέψεις των παιδιών κάτω των 5 ετών. Επίσης, οι γέννες σε κέντρα υγείας, καθώς και τα ιατρεία φροντίδας γυναικών μετά τη γέννα, έχουν αυξηθεί σύμφωνα με εκτίμηση της πρωτοβουλίας.
Για να είναι βιώσιμες και εκτενέστερες αυτές οι πολιτικές χρειάζεται να λαμβάνουν την απαραίτητη οικονομική βοήθεια μακροπρόθεσμα. ”Η επιτυχία εξαρτάται από την πολιτική και οικονομική δέσμευση των κυβερνήσεων και των διεθνών χορηγών για να υποστηριχθεί η χρηματοδότησή τους”, εξηγεί ο Alvaro González, πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου. ”Η αποδοχή μιας αποτίμησης της αξίας των διεθνών οικονομικών συναλλαγών – συνεχίζει – θα συνέβαλλε αποφασιστικά στις πρωτοβουλίες ενάντια στη φτώχεια, όπως αυτή.”
G20
Είναι κρίσιμο να αναγνωριστεί η παγκόσμια πρόσβαση στη βασική ιατρική κάλυψη ως βασικός άξονας οποιουδήποτε συστήματος κοινωνικής προστασίας. Η διάσκεψη των G20 είναι μία ευκαιρία να σταλεί ένα μήνυμα βοήθειας στις χώρες με χαμηλά έσοδα που επιθυμούν να λάβουν μέρος στις φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για την εξαίρεση πληρωμής.
Λιγότερο από τέσσερα με πέντε χρόνια πριν συμπληρωθεί το χρονικό περιθώριο για την ολοκλήρωση των Στόχων Ανάπτυξης της Χιλιετίας, είναι απαραίτητο όλα τα κράτη των G20 να πραγματοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους για τη βοήθεια των αναπτυσσόμενων χωρών, από την οποία εξαρτάται η ενίσχυση των συστημάτων υγείας τους, ώστε να εγγυηθεί η πρόσβαση διεθνώς.
• Οι G20 πρέπει να αναγνωρίσουν την ιατρική κάλυψη ως θεμέλιο λίθο της κοινωνικής προστασίας. Προτείνουμε η τελική δήλωση να περιέχει συγκεκριμένη αναφορά στις πρωτοβουλίες των φτωχών εκείνων χωρών που επιδιώκουν να εξαλείψουν τις άμεσες πληρωμές για την υγεία και να επιτύχει τη δέσμευση οικονομικής και τεχνικής υποστήριξης για να βοηθήσουν αυτές τις χώρες να διατηρήσουν τέτοια προγράμματα εξαίρεσης πληρωμών.
• Οι G20 και τα κράτη της ΕΕ πρέπει να αναφερθούν στην ανάγκη ανάπτυξης χρηματοδοτικών μεθόδων για την κοινωνική προστασία και τους κοινωνικούς τομείς εν γένει, την ανάπτυξη νέων φορολογικών πόρων μέσω καινοτόμων μηχανισμών χρηματοδότησης για την υγεία και τέλος, την πρόβλεψη για διεθνή βοήθεια στις χώρες με χαμηλά έσοδα.
• Οι G20 οφείλουν να υποστηρίξουν και να υιοθετήσουν ένα συντελεστή φορολόγησης για τις διεθνείς οικονομικές συναλλαγές προωθώντας τη γέννηση ταμείων για τη συμβολή σε πρωτοβουλίες εξαίρεσης πληρωμής όσον αφορά στη χρήση ιατρικών υπηρεσιών.